Κάθε Μεγάλο Σάββατο το μεσημέρι στον Πανίερο Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα επαναλαμβάνεται το Μέγα θαύμα του Αγίου Φωτός που συγκλονίζει, συγκινεί, αγαλλιάζει, σκορπίζει χαρά και πίστη σε όσους έχουν την τιμή και την ευλογία να παρευρίσκονται στην ιεροτελεστία του Αγίου Φωτός.

Προετοιμασία του Πανάγιου τάφου
Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί πριν από την τελετή του Αγίου Φωτός γίνεται πρώτα ένας σχολαστικότατος έλεγχος του Παναγίου Τάφου και αμέσως μετά τον σφραγίζουν με το μελισσοκέρι που είχε ετοιμαστεί από το πρωί. Ο έλεγχος γίνεται για να διαπιστωθεί ότι δεν υπάρχει οτιδήποτε μέσα στον Πανάγιο Τάφο, το οποίο θα μπορούσε να προκαλέσει φωτιά. Αφού σφραγιστεί ο Πανάγιος Τάφος με το μελισσοκέρι οι Aρχές τοποθετούν πάνω στο κερί τις σφραγίδες τους.
Μεγάλο ενδιαφέρον για τον έλεγχο δείχνουν και όλα τα άλλα δόγματα, τα οποία με διάφορους τρόπους και πιέσεις έχουν από παλιά αποκτήσει δικαιώματα στον Πανάγιο Τάφο. Το ενδιαφέρον αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο. Αν τύχει κάποια χρονιά να μη βγάλει το Αγιο Φως ο Ορθόδοξος Πατριάρχης τότε θα αναλάβουν το προβάδισμα της τελετής του Αγίου Φωτός άλλοι.
Ο έλεγχος αρχίζει στις 10 το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου και τελειώνει στις 11. Οσο γίνεται ο έλεγχος, Ορθόδοξοι Αραβες νέοι διαδηλώνουν μέσα στον Ιερό Ναό υπέρ των ορθοδόξων δικαιωμάτων. Πρέπει να σημειωθεί ότι τον σχολαστικό έλεγχο του Παναγίου Τάφου παρακολουθούν εκπρόσωποι των Αρμενίων και άλλων δογμάτων.
Η τελετή του Αγίου φωτός
Η τελετή του Αγίου Φωτός γίνεται στις 12 η ώρα το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου και αποτελείται από τρία στάδια:
α. Τη Λιτανεία
β. Την είσοδο του Πατριάρχη στον Πανάγιο Τάφο και
γ. Τις προσευχές του Πατριάρχη για να βγει το Αγιο Φως.
Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση, το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου ο Ορθόδοξος Πατριάρχης με τη συνοδεία του -αρχιερείς, ιερείς και διακόνους- αλλά και τον Αρμένιο Πατριάρχη μπαίνει στον Πανίερο Ναό της Αναστάσεως, ενώ οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα. Πριν από την είσοδο του Πατριάρχη ο Σκευοφύλακας του Πανίερου Ναού φέρει την ακοίμητο κανδήλα, σβηστή εκείνη την ημέρα, για να αναφτεί με το Αγιο Φως. Από την εσωτερική είσοδο του Ναού του Αποστόλου Ιακώβου μπαίνει ο Πατριάρχης στο Ιερό Βήμα του Καθολικού και κάθεται στον πατριαρχικό θρόνο. Από αυτό το σημείο περνάνε και ασπάζονται το χέρι του Πατριάρχη οι εκπρόσωποι των Αρμενίων, των Αράβων, των Κοπτών και άλλων για να τους δοθεί το Αγιο Φως. Σύμφωνα με τα προνόμια αν δεν ασπαστούν το χέρι του Ορθόδοξου Πατριάρχη δεν έχουν το δικαίωμα να λάβουν το Αγιο Φως από τα χέρια του. Αμέσως μετά αρχίζει η Ιερή Λιτανεία η οποία περιφέρεται τρεις φορές γύρω από τον Πανάγιο Τάφο και μετά ο Πατριάρχης σταματάει μπροστά στον Πανάγιο Τάφο όπου βρίσκονται και οι επίσημοι.
Μετά τη Λιτανεία αποσφραγίζεται ο Πανάγιος Τάφος και ο Πατριάρχης βγάζει την αρχιερατική στολή του και μένει μόνο με το λευκό στιχάριο.
Κατόπιν ο διοικητής της Ιερουσαλήμ και ο αστυνομικός διευθυντής ελέγχουν σχολαστικά τον Μακαριότατο Πατριάρχη μπροστά σε όλους ώστε να διαπιστωθεί ότι δεν έχει τίποτα μαζί του το οποίο μπορεί να μεταδώσει φως.
Μετά τον έλεγχο ο Μακαριότατος Πατριάρχης Ιεροσολύμων λαμβάνει τους σβηστούς πυρσούς και εισέρχεται μαζί με τον Δραγουμάνο των Αρμενίων στο Ιερό Κουβούκλιο. Ολα τα κανδήλια είναι σβηστά και τίποτα δεν είναι αναμμένο στον Ιερό Ναό αλλά και στον Πανάγιο Τάφο.
Πώς βγαίνει το Αγιο φως
Μέσα στον Πανάγιο Τάφο ο Πατριάρχης γονατιστός κάνει αρχιερατική προσευχή διαβάζοντας και ειδικές ευχές παρακαλώντας τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό να στείλει το Αγιο Φως του ως δώρο αγιασμού για τους ανθρώπους. Και μέσα στην απόλυτο ησυχία κατά την ώρα που προσεύχεται ο Πατριάρχης ακούγεται ένας συριγμός και σχεδόν ταυτόχρονα γαλαζόλευκες αστραπές του Αγίου Φωτός διαπερνούν από παντού, λες και ανάβουν εκατομμύρια φωτογραφικά φλας και τα κανδήλια ανάβουν μόνα τους. Μέσα στον Πανάγιο Τάφο οι πυρσοί που κρατάει προσευχόμενος ο Πατριάρχης και αυτοί ανάβουν μόνοι τους από το Αγιο Φως. Ταυτόχρονα το πλήθος ξεσπάει σε ζητωκραυγές ενώ δάκρυα χαράς και πίστης τρέχουν από τα μάτια του κόσμου.
Το Αγιο Φως για μερικά λεπτά της ώρας δεν έχει τις ιδιότητες τις φωτιάς. Αυτό συμβαίνει τα πρώτα λεπτά, όταν βγαίνει από τον Πανάγιο Τάφο ο Πατριάρχης και δίνει το Αγιο Φως στους πιστούς. Μπορεί οποιοσδήποτε να αγγίξει τη φλόγα 33 κεριών και να μην καίγεται. Μετά από πάροδο 33 λεπτών περίπου η φλόγα είναι κανονική.

Μικρά μυστικά
Μόνο ο Ελληνορθόδοξος Πατριάρχης έχει το προνόμιο και την εξουσία να βγάζει το Αγιο Φως. Κατά καιρούς έχουν γίνει απόπειρες και από άλλα δόγματα να βγάλουν το Φως, αλλά αυτό στάθηκε αδύνατον. Για παράδειγμα, το 1549 μ.Χ. σύμφωνα πάντα με ιστορικές καταγραφές, οι Αρμένιοι δωροδόκησαν τον σουλτάνο Μουράτ για να τους δώσει την άδεια να εισέλθουν στον Πανίερο Ναό της Αναστάσεως και να βγάλουν αυτοί από τον Πανάγιο Τάφο το Αγιο Φως. Πράγματι ο σουλτάνος τους έδωσε την άδεια και οι Αρμένιοι μπήκαν στον Ναό και τον κλείδωσαν. Γεμάτος απελπισία ο Ορθόδοξος Πατριάρχης όταν είδε τους Αρμένιους να βρίσκονται μέσα στον Πανάγιο Τάφο, γονάτισε έξω στην είσοδο του Ναού κοντά σε μία από τις κολόνες. Ξαφνικά η κολόνα σχίστηκε και βγήκε το Αγιο Φως ανάβοντας τις λαμπάδες του Πατριάρχη. Ο Αγαρηνός Εμίρης παρακολουθούσε τα γεγονότα από τον μιναρέ του τζαμιού που βρίσκονταν απέναντι από τον Ναό.
Μόλις είδε τα γεγονότα φώναξε: «Μεγάλη η πίστη των Χριστιανών. Ενας είναι ο αληθινός Θεός, ο Θεός των Χριστιανών. Πιστεύω στον Αναστάντα εκ νεκρών Χριστόν. Τον προσκυνώ ως Θεό μου».
Μετά από αυτή την ομολογία του πήδησε από τον μιναρέ. Κατά την πτώση του όμως δεν έπαθε τίποτα. Τότε οι μουσουλμάνοι τον έπιασαν και τον αποκεφάλισαν. Το άγιο λείψανό του φυλάσσεται μέχρι και σήμερα στην Ιερά Μονή της Μεγάλης Παναγίας των Ιεροσολύμων.
Το Άγιο Φως μεταφέρεται με ειδική πτήση και τιμές αρχηγού κράτους στην Ελλάδα, την Κύπρο, την Αίγυπτο και την Κωνσταντινούπολη και ματαλαμπαδεύεται στους ανά τον κόσμο ορθοδόξους.

Άρθρο του ΦΩΤΗ ΝΑΚΟΥ , ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ : ΑΔΕΣΜΕΥΤΟΣ ΤΥΠΟΣ (23/04/2011)