Ο ΛΕΩΝ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΕΩΣ

Ο ΛΕΩΝ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΕΩΣ

Είναι το πιο σημαντικό μνημείο της Αμφίπολης, το μαρμάρινο Λιοντάρι. Αναστηλώθηκε κοντά στην παλιά του θέση και είναι τεράστιο και επιβλητικό. Κάθεται περήφανα στα πίσω του πόδια πάνω στο ορθογώνιο μαρμάρινο βάθρο του. Βρίσκεται τοποθετημένο έξω από το Νέα Κερδύλια πάνω στην παλιά Εθνική οδό Θεσσαλονίκης – Καβάλας και δίπλα στην παλιά σιδερένια γέφυρα του ποταμού Στρυμόνα.

Έχει ύψος 5,30 μέτρα και είναι πολύ επιβλητικό και μεγαλόπρεπο.
Βρέθηκε στη δεξιά όχθη του ποταμού Στρυμόνα, δίπλα στη γέφυρα και κοντά στην Αμφίπολη σε μεγάλα κομμάτια σκορπισμένα.
Για πρώτη φορά αναφέρεται η ύπαρξη αυτού του μνημείου σε μια αναφορά της 7ης Μεραρχίας του Ελληνικού Στρατού το 1912, που μιλά για τεράστια μαρμάρινα σκορπισμένα κομμάτια με παράσταση ζώου σε υπερφυσικό μέγεθος.
Τον Αύγουστο του 1916 άγγλοι στρατιώτες της 8ης Ταξιαρχίας της 27ης Μεραρχίας του 16ου Αγγλικού Σώματος Στρατού, που κατασκεύαζαν οχυρωματικά έργα στη γέφυρα της Αμφίπολης, βρήκαν τα μαρμάρινα αυτά κομμάτια του λιονταριού και προσπάθησαν να τα μεταφέρουν μέχρι τη θάλασσα, για να τα φορτώσουν στα πλοία τους και στη συνέχεια να τα φυγαδεύσουν στην Αγγλία. Η απόπειρά τους όμως αυτή ματαιώθηκε από τους Γερμανούς και τους Βουλγάρους, οι οποίοι μόλις κατέλαβαν το Παγγαίο, άρχισαν να βομβαρδίζουν με τα πυροβόλα τους, τους Άγγλους.
Το 1930 η Γαλλική αρχαιολογική Σχολή κατά την ανάπτυξη των έργων της αποξήρανσης της λίμνης του Αχινού από την εταιρεία .Μόνξ-Γιούλεν βρήκε και άρχισε να μελετά τα κομμάτια του λιονταριού
Το 1932 ο Πρεσβευτής των Η.Π.Α. Λίνκολν Μακ Βη έδειξε ζωηρό ενδιαφέρον για την αναστήλωση του μνημείου. Το 1936 όμως άρχισε πλέον σοβαρά η έρευνα με ανασκαφές για την ανεύρεση όλων των κομματιών και τέλος το 1939 αναστηλώθηκε με τη συνεργασία του γάλλου αρχαιολόγου Ζακ Ροζέ της γαλλικής αρχαιολογικής Σχολής και του καθηγητή Όσκαρ Μπρονήρ της Αμερικανικής Σχολής κλασικών σπουδών Αθηνών.
Τη συμπλήρωση, συγκόλληση και τοποθέτηση του μνημείου, έκανε ο έλληνας γλύπτης Ανδρέας Παναγιωτάκης.
Κατά τη γνώμη μερικών αρχαιολόγων, η καταστροφή του μνημείου έγινε 15 μόλις χρόνια μετά από την αναστήλωσή του το 422 π.χ. που στην Αμφίπολη επεκράτησαν οι ολιγαρχικοί του Βρασίδα, οι οποίοι από μίσος προς τους Αθηναίους κατέστρεψαν όλα τα μνημεία της πόλης. Άλλοι πάλι λένε πως το μνημείο το κατέστρεψαν οι Ρωμαίοι κατακτητές, οι οποίοι για να το μεταφέρουν στη Ρώμη το κατακερμάτισαν. Πιθανότερη όμως φαίνεται η εκδοχή το λιοντάρι να το κατέστρεφαν το 1204 μ.Χ.
Oι Βούλγαροι, που με επικεφαλής τον Ιωαννίτσην είχαν καταστρέφει και λεηλατήσει τότε όλες τις πόλεις της Μακεδονίας.
Το 1937 ύστερα από ανασκαφές που έγιναν, βρέθηκε το αρχικό βάθρο του μνημείου, που ήτανε μεγαλύτερο και διαφορετικότερο από το σημερινό, με πρόσοψη στολισμένη από δύο κίονες και καταλήγοντας σε πυραμοειδή κορυφή
Πότε ακριβώς στήθηκε, από ποιόν για πια αιτία και για πιο σκοπό ακόμα δεν ξέρουμε
Μέχρι σήμερα πολλές γνώμες έχουν διατυπωθεί. Λένε ότι στήθηκε από τον στρατηγό Άγνωνα για να θυμίζει τους 10.000 Αθηναίους νεκρούς, που έπεσαν στη μάχη του Δραβίσκου το 465 π.Χ. με αρχιστράτηγο τον Λέαγρο και στρατηγό τον Δεκελέα Σωφάνη. Άλλοι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν πως πρόκειται για το μνημείο του Βρασίδα που σκοτώθηκε το 424 π.Χ. στην Αμφίπολη στη σύγκρουση τότε των Αθηναίων και Σπαρτιατών. Αλλά αυτή η παραδοχή σκοντάφτει στο γεγονός ότι το μνημείο του Βρασίδα στήθηκε μπροστά στην αγορά της Αμφίπολης, όπως τουλάχιστον ξέρουμε από θετική πληροφορία του Θουκυδίδη, που ήτανε άλλωστε και μόνιμος κάτοικος της Αμφίπολης. Είναι επομένως αδύνατο να μεταφέρθηκαν τα τεράστια και βαριά κομμάτια του λιονταριού και να πετάχτηκαν στη δεξιά όχθη του ποταμού Στρυμόνα, όπου και βρέθηκαν.
Άλλοι, πιστεύουν ότι είναι ταφικό έργο του τέλους του 4ου αιώνα π.Χ. και στήθηκε προς τιμήν του ναύαρχου του Μ. Αλεξάνδρου Λεωσθένη από τη Μυτιλήνη.
Μια άλλη μερίδα ερευνητών επιμένει πως το λιοντάρι προέρχεται από το Μαυσωλείο του Νεάρχου, Αμφιπολίτη στρατηγού και ναύαρχου του Μ. Αλεξάνδρου. Άλλοι πιστεύουν πως στήθηκε προς τιμήν του Αμφιπολίτη Λαομέδοντα, γιό του Λαρίχου και έμπιστου φίλου και στρατηγού του Μ. Αλεξάνδρου.
Τέλος αναφέρεται και η εκδοχή πως το λιοντάρι της Αμφίπολης στήθηκε από τους Μακεδόνες για ανάμνηση μάχης ανάμεσα στους Αμφιπολίτες και στον Φίλιππο Β΄ το 356 π.Χ. όταν πολιορκούσε την Αμφίπολη για να την καταλάβει. Γι’ αυτό και το πρόσωπο του λιονταριού είναι στραμμένο προς την πόλη, αντίθετα αν ήτανε μνημείο Αμφιπολίτικο θα ήτανε τοποθετημένο, μέσα στην πόλη και θα κοίταζε έξω απ’ αυτή.
Γενικά το λιοντάρι για τους Μακεδόνες υπήρξε ανέκαθεν ιερό σύμβολο και φανέρωνε την ισχύ, το μεγαλείο, τη δόξα και τη μεγάλη δύναμη της πόλης. Πολλοί πιστεύουν πως στήθηκε στην Αμφίπολη σαν συμβολικό μνημείο, που εξέφραζε τη μεγάλη ιστορία και τον πολιτισμό της, όπως συνέβη και με τα λιοντάρια της Δήλου.
Τίποτε δεν είναι βέβαιο για την ύπαρξη του μνημείου και δεν είναι γνωστός ο πραγματικός λόγος της ύπαρξής του ούτε πια ακριβώς χρονολογία ούτε ποιος το φιλοτέχνησε.
Η Αμφίπολη ήταν η πόλη της Μακεδονίας στην οποία διαδραματίστηκαν τα πιο σοβαρά ιστορικά γεγονότα και διεξήχθησαν οι πιο φονικότερες μάχες που άφησαν τα ίχνη τους μέχρι σήμερα.



Νικ. Χρηστίδης