ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΥ : ΖΑΠΠΕΙΟ ΚΑΙ ΖΑΠΠΕΣ
Κυρίες και Κύριοι , Αγαπητοί Φίλοι , Καλησπέρα σας ,
Εγκάρδιες ευχαριστίες απευθύνω στον Πρόεδρο και τα μέλη του Ροταριανού Ομίλου Σερρών , για την ευκαιρία που μου έδωσαν να σας αναφέρω κάποια στοιχεία της δημιουργίας του Ζαππείου Μεγάρου και του έργου των εθνικών ευεργετών Ευαγγέλη και Κωνσταντίνου Ζάππα .
Η ρομαντική αυτή ιστορία ξεκίνησε ένα ανοιξιάτικο απόγευμα μετά την ίδρυση του Νεοελληνικού Κράτους , που ο Ευαγγέλης Ζάππας απολάμβανε με φίλους την δροσιά του Βασιλικού τότε Κήπου , οπότε αναγκάστηκε να φύγει , διότι με την δύση του ηλίου ο Κήπος έκλεινε . Ο Ζάππας χολωθείς υποσχέθηκε να αγοράσει μελλοντικά έκταση πλησίον του Βασιλικού Κήπου και να διαμορφώσει κήπους που να είναι ανοικτοί όλο το 24ωρό , ώστε όλοι οι αθηναίοι να μπορούν να παραμένουν εκεί ‘οσην ώρα θέλουν .
Ο Ευαγγέλης Ζάππας γεννήθηκε στο Λαμποβο Βορ Ηπείρου το 1800 και ανήκει σε μια μεγάλη γενιά Ελλήνων .
Σε μια γενιά που ανδρώθηκε κάτω από τον οθωμανικό ζυγό , που χαλυβδώθηκε μέσα από τον Απελευθερωτικό Αγώνα που διέπρεψε σε μια εποχή δύσκολή και γεμάτη προκλήσεις , που έδωσε στην πατρίδα μας πολλά περισσότερα από όσα πήρε . Σε μια γενιά που είχε πάντα μέσα στην ψυχή της την Ελλάδα .
13 χρονών εντάχθηκε στον στρατό του Αλή Πασά και μετά στους Σουλιώτες , το δε 1824 του απενεμήθη ο βαθμός του ταξίαρχου του Ε.Σ
Χωρίς ποτέ να απαιτήσει σύνταξη από τον Ελ Κράτος , πηγαίνει στο Βουκουρέστι , νοικιάζει κτήματα και μετά τα αγοράζει και κάνει παραγωγή και εμπόριο , συγκεντρώνοντας πολύ μεγάλη περιουσία .
Ο Ευαγγέλης Ζάππας μαθαίνει τις σκέψεις του ποιητή και ιδεολόγου Παναγιώτη Σούτσου για καθιέρωση στην Αθήνα των Ολυμπιακών Αγώνων και αναβίωση των εορτών της αρχαιότητος , βάσει και των προτάσεων του Ιωάννη Κωλέττη .
Αμέσως και σε συνδυασμό με τους ανοικτούς κήπους που ήθελε να δημιουργήσει δίπλα στον Βασιλικό Κήπο ερωτεύεται την ιδέα αυτή και σαν κάθε ερωτώμενος άνδρας προσφέρει ότι έχει , την ψυχή του και την περιουσία του , για το αντικείμενο της αγάπης του .
Οι ιδέες του υιοθετούνται από τον Βασιλέα Όθωνα και στον χώρο του σημερινού Ζαππείου τελούνται το 1859 τα Α’ Ολύμπια , που απετέλεσαν και την έμπνευση για την αναβίωση των Ολυμπιακών αγώνων από το Βαρώνο de Couberten και τον Αλέξανδρο Ρίζο –Ραγκαβή
Ο Ευαγγέλης Ζάππας δεν απέκτησε οικογένεια και όπως έλεγε , νυμφεύθηκε το Ζάππειο και το όραμα των Ολυμπιακών Αγώνων .
Το 1860 συντάσσει την διαθήκη του , αφήνοντας όλη την περιουσία του στο Ελληνικό Κράτος για την κατασκευή του Ζαππείου Μεγάρου και ορίζει εκτελεστή της τον εξάδελφο του Κωνσταντίνο Ζάππα .
Σε επιστολή του στον Βασιλέα Όθωνα για την ίδρυση του Ζαππείου Μεγάρου και του θεσμού των Ολυμπίων αναφέρει ότι «Κάθε Έλληνας πρέπει να είναι χρήσιμος στην πατρίδα του και όχι βάρος σε αυτήν» .
Στο Βρεσθένι της Ρουμανίας το 1865 η ευγενική ψυχή του Ευαγγέλη Ζάππα μετέστη στην αιώνια Ανατολή .
Οι Ευαγγέλης και Κωνσταντίνος Ζάππας ήσαν πολύ διαφορετικοί χαρακτήρες .
Ο πρώτος με μικρή μόρφωση , παρορμητικός , ενθουσιώδης , ταχύτατος στις αποφάσεις , ο δεύτερος ιδιαιτέρως μορφωμένος , ευαίσθητος , αφοσιωμένος , μεθοδικός ειλικρινής και έμπιστος . Τους ένωνε όμως η κοινή τους φλογερή αγάπη για την πατρίδα .
Με τις άοκνες προσπάθειες του Κωνσταντίνου Ζάππα υλοποιείται το όραμα και το 1864 τίθεται ο θεμέλιος λίθος του Ζαππείου με αρχικά σχέδια του γάλλου Αρχιτέκτονα Boulanger , που τροποποιήθηκαν όμως στην συνέχεια από τους Hansen και Ziller.
Ο προϋπολογισμός του έργου έφθασε το ποσό των 1.200.000 Δραχμών της εποχής , εκ των οποίων 200.000 Δραχμές αφορούσαν στην αναστήλωση του Παναθηναϊκού Σταδίου .
Ο Κωνσταντίνος Ζάππας συνέχισε το έργο ευεργεσίας του εξαδέλφου του , ιδρύοντας το Ζάππειο Παρθεναγωγείο Κωνσταντινουπόλεως , τν Ζάππειο Σχολή Αδριανουπόλεως , πλήθος σχολείων και ιδρυμάτων στην Ελλάδα και Βόρειο Ήπειρο , καταθέτοντας δε και μεγάλο χρηματικό κεφάλαιο στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος για κοινωνικούς σκοπούς .
Το έτος 1877 ο Βασιλεύς Γεώργιος δωρίζει τον χώρο του Παν Σταδίου στο Ζάππειο , ώστε να αποτελούν Στάδιο και Ζάππειο μια ενότητα . Η ιδιοκτησία του Παναθηναϊκού Σταδίου ανήκει μέχρι σήμερα στην Επιτροπή Ολύμπιων και Κληροδοτημάτων , η οποία βάσει Νόμου διαχειρίζεται την δωρεά του Ευαγγέλη Ζάππα .
Μετά από πολλές καθυστερήσεις , το 1888 , τελούνται με μεγαλοπρέπεια τα εγκαίνια του Ζαππείου Μεγάρου παρουσία του βασιλιά Γεωργίου Α’ και του πρωθυπουργού Χαρίλαου Τρικούπη. Οι γύρω χώροι είχαν κατακλυσθεί από πλήθος λαού , ο οποίος σιωπηλά έκανε χώρο για να περάσει ο σεβάσμιος γέροντας , ο εβδομηνταπεντάχρονος Κωνσταντίνος Ζάππας .
Όλοι σιώπησαν όταν μίλησε με παλλόμενη από συγκίνηση φωνή και αμέσως μετά ξέσπασαν σε χειροκροτήματα .
Η κεφαλή του Ε. Ζάππα εντοιχίζεται στο Μέγαρο , σύμφωνα με την επιθυμία του , ενώ το σώμα του , όπως και εκείνο του εξαδέλφου του Κωνσταντίνου Ζάππα , ο οποίος απέθανε το έτος 1892, έχουν ταφεί στην γενέτειρά τους στην Β Ήπειρο.
Η δωρεά των Ζαππαίων χάρισε στην Αθήνα ένα περίλαμπρο κτήριο και στους Αθηναίους τους ελεύθερους κήπους του και τους λόφους Αρδηττού κα Αγρά , γύρω από το Παναθηναϊκό Στάδιο.
Στον χώρο του Ζαππείου που κοσμεί την Αθήνα με την αρχαίο-ελληνική τεχνοτροπία του, έγιναν οι πρώτες εκθέσεις ζωγραφικής και γλυπτικής , οι πρώτες εκθέσεις ελληνικών αγροτικών και βιομηχανικών προϊόντων , αλλά και κάθε νέας – για την εποχή εκείνη – τεχνολογίας .
Στο Ζάππειο φιλοξενήθηκαν τα αγωνίσματα ξιφασκίας των Ολ. Αγώνων του 1896 και εκεί κατέλυσαν οι αθλητές των Ολυμπιακών αγώνων του 1906.
Το Ζάππειο διαχειρίζεται η Επιτροπή Ολυμπίων και κληροδοτημάτων , η οποία , παρα τα οικονομικά προβλήματα , λόγω της απώλειας της περιουσίας του Ευαγγέλη Ζάππα στην Ρουμανία , πραγματοποιεί το 1903 Διεθνή Έκθεση στο Ζάππειο και άλλες σημαντικές εκδηλώσεις .
Το 1938 εγκαθίσταται στην αριστερή πλευρα του Μεγάρου ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών , μέχρι το 1974.
Από το 1952 έως το 1959 φιλοξενείται στο Ζάππειο η Εθνική Πινακοθήκη .
Από τότε μέχρι το 1983 το Ζάππειο Μέγαρο λειτουργεί ως το μόνο εκθεσιακό κέντρο της Αθήνας , με εκατοντάδες εκθέσεις εθνικού και διεθνούς χαρακτήρα .
Το 1979 γίνεται στο Ζάππειο η τελετή της υπογραφής της ένταξης της Ελλάδος στην Ε.Ο.Κ και το 1983 φιλοξενείται η ελληνική Προεδρία των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
Το 2005 έγιναν στο περιστύλιο του Ζαππείου μεγάλη εκδήλωση με αφορμή την συμπλήρωση 140 ετών από τον θάνατο του Ευαγγέλη Ζάππα και 130 ετών από την ίδρυση της Ζαππείου Σχολής Κωνσταντινούπόλεως , παρουσία του Προέδρου της Ελλ Δημοκρατίας , του Οικουμενικού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως , του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πολλών επισήμων .
Το σημερινό Δ.Σ του Ζαππείου , ενστερνιζόμενο πλήρως τις πρωτοπόρες και διαχρονικές ιδέες των Ευαγγέλη και Κωνσταντίνου Ζάππα συνεχίζει με σεβασμό το έργο τους , δίνοντας έμφαση, ώστε το Ζάππειο να εξακολουθήσει να είναι κέντρο προβολής των ελληνικών γεωργικών , βιομηχανικών , πολιτισμικών και καλλιτεχνικών επιτευγμάτων .
Κυρίες και Κύριοι,
Αναγνωρίζουμε στους Ζάππες τον αιώνιο ρομαντικό Έλληνα Κινητικό , εξωστρεφή , δημιουργικό αγωνιστή , ο οποίος σε όποιο μέρος του κόσμου και αν ευρίσκεται δεν ξεχνάει ποτέ τη χώρα του. Και υποθέτω ότι για κάποιον που αγωνίσθηκε εκείνα τα δύσκολα χρόνια δίπλα στον Μάρκο Μπότσαρη – και που μπορεί να βρέθηκε μαζι του στη μάχη του Κεφαλόβρυσού στο Καρπενήσι , όπου ο Μπότσαρης άφησε την τελευταία του πνοή – για κάποιον που ανηφόριζε και κατηφόριζε την Πίνδο , η αγάπη για την πατρίδα θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη .
Ο ιστορικός Πολύβιος έγραφε, πως ένας από τους λόγους που η αρχαία Ρώμη έγινε σπουδαία και δυνατή είναι ότι τα Ρωμαιόπουλα από μικρά μάθαιναν να τιμούν και να δοξάζουν αυτούς που προσέφεραν στην πόλη .
Μάλιστα οργάνωναν και ειδικές παραστάσεις με θέμα τη ζωή , τα ανδραγαθήματα , τα έργα και τις ηρωικές πράξεις κάθε σπουδαίου Ρωμαίου πολίτη . Και στις κηδείες ακόμη , έγραφε ο Πολύβιος , γινόταν αναπαράσταση των σπουδαίουν πράξεων αυτού που έφυγε!
Έτσι , τα παιδιά της Ρώμης μεγαλώνοντας ήθελαν να τους μοιάσουν και να ακολουθήσουν το παράδειγμα τους , γνωρίζοντας ότι αν κάνουν κάτι σπουδαίο για την πόλη τους , οι επόμενες γενεές θα τους θυμούνται και θα τους δοξάζουν!
Ο Αμερικανός Άντρίου Κάρνεγκι έλεγε , ότι ένας άνθρωπος που πεθαίνει πλούσιος , πεθαίνει ατιμασμένος . Και εννοούσε ότι τα πλούτη πρέπει να καταλήγουν σε σκοπούς που να προάγουν το ανθρώπινο γένος . Να ανακουφίζουν εκείνους που υποφέρουν. Να προσφέρουν ελπίδα στους νέους . Να οικοδομούν τη γνώση . Να κάνουν καλύτερη τη ζωή των συμπολιτών μας .
Οι ζάππες με την ευεργεσία τους προσέφεραν πολλά στη χώρα . Απέδειξαν ότι ο πλούτος και η αρετή δεν είναι μεγέθη αντιστρόφως ανάλογα και κέρδισαν μια θέση στην αιωνιότητα – διότι ο πλούτος τους δεν ενταφιάσθηκε στα υπόγεια μια τράπεζας , ούτε και σπαταλήθηκε από μαλθακούς απογόνους , αλλά είναι εδώ , κτήμα όλων των Ελλήνων . Και οι Έλληνες θα τους τιμούν για πάντα .
Οι Ευαγγέλης και Κωνσταντίνος Ζάππας δεν δημιούργησαν οικογένεια , ανάλωσαν την ζωή τους μέχρι του θανάτου τους στην υπηρεσία της πατρίδος και κυριολεκτικά θυσίασαν το δικό τους χθες προς χάριν του δικού μας σήμερα .
Το καλύτερο μνημόσυνο γι αυτούς είναι να πλαισιώσουμε την μνήμη τους , να διαδώσουμε το έργο τους και να ελπίσουμε , ότι η πατριωτική φλόγα , που έκαιγε στο στήθος τους , θα αφυπνίσει την ευαισθησία μας και θα εύρει σύγχρονους μιμητές του έργου τους .
Σας ευχαριστώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου