Ο Μακεδονικός Αγώνας και η Συμβολή του ΟΡΦΕΑ

Ο Μακεδονικός αγώνας υπήρξε μια ιδιότυπη αναμέτρηση ομόδοξων Χριστιανικών Εθνικοτήτων για την κυριαρχία στην Τουρκοκρατούμενη Μακεδονία.

Οι κυρίως δύο αντίπαλοι ήταν στην ουσία οι Έλληνες και οι Βούλγαροι.

Η αναμέτρηση αυτή κινήθηκε σε επίπεδο καθαρά ιδεολογικό κυρίως στον εκπαιδευτικό και εκκλησιαστικό τομέα.

Ο πληθυσμός της Μακεδονίας δεν ήθελε να απομακρυνθεί από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και να στραφεί στην σχισματική Βουλγαρική Εξαρχία που ιδρύθηκε από την Υψηλή Πύλη μετά από παρεμβάσεις των Πανσλαβιστών της Ρωσίας. Η έξαρση της δράσης των Βουλγάρων κομιτατζήδων αλλά και οι παρεμβάσεις των Μακεδονικών οργανώσεων στην Αθήνα ανάγκασαν την Ελεύθερη Ελλάδα να αντιδράσει αποφασιστικότερα με την αποστολή στην Μακεδονία ειδικών ενόπλων σωμάτων, που συγκροτούνταν από εθελοντές, αξιωματικούς του Ελληνικού στρατού και του Ναυτικού και απλούς πολίτες.

Τα σώματα αυτά από κοινού με τους ντόπιους αντάρτες άρχισαν ως Μακεδονομάχοι τη συστηματική δράση στο 1904 έως το 1908 που με την ανακήρυξη του νέου Τουρκικού Συντάγματος τερματίστηκε αναγκαστικά η δράση όλων των ενόπλων δυνάμεων στην Μακεδονία όπου εντωμεταξύ είχε αποκατασταθεί σε μεγάλο βαθμό η Ελληνική υπεροχή σε αρκετά αμφισβητούμενες περιοχές τόσο στην δυτική και κεντρική, όσο και στην Ανατολική Μακεδονία.

Έτσι μπορούμε να σηματοδοτήσουμε τον Μακεδονικό Αγώνα ανάμεσα στο 1904 και στο 1908. Η οργάνωση της ένοπλης αυτής αντίστασης δεν ήταν ευκολότερη υπόθεση στην Ανατολική Μακεδονία από τις άλλες περιοχές της Μακεδονίας.

Στα τέλη του 1905 τοποθετήθηκε ο Ίων Δραγούμης στο Προξενείο των Σερρών. Τότε υπήρχαν στην περιοχή ολιγάριθμες πολιτοφυλακές σε μια δεκάδα περίπου χωριά αλλά όχι σημαντική δύναμη. Ο Ίων Δραγούμης προσέφερε ύψιστες υπηρεσίες παρά τις δυσκολίες που συνάντησε και αυξήθηκε σημαντικά ο αριθμός των Ελλήνων ανταρτών που άρχισαν να δρουν συστηματικά.

Αργότερα με την τοποθέτηση στο Προξενείο των Σερρών του Αντωνίου Σαχτούρη ως Πρόξενου και του υπολοχαγού Δημοσθένη Φλωριά ως ειδικού γραφέα άλλαξε την κατάσταση τελείως.

Η Ελληνική δράση διαιρέθηκε σε τρεις περιοχές, στο Αρχηγείο του Μπέλλες με καπετάνιο τον έμπειρο Στέργιο Βλάχμπεη, στο Αρχηγείο της Νιγρίτας με Αρχηγό τον Αλέξανδρο Αïβαλιώτη και στο Αρχηγείο της Ζίχνας και Παγγαίου με καπετάνιο τον Δούκα Γαïτατζή. Κοντά στους πυρήνες αυτούς έδρασαν πολλά μικρότερα σώματα, υπό την Αρχηγεία είτε στρατιωτικών όπως του Κωνσταντίνου Νταή στο Παγγαίο, είτε ντόπιων καπετανέων όπως του Ιερέα Παπα – Πασχάλη, του Στενημαχίτη Ανδρέα Μακούλη, του Στέργιου Βουλασίκη, του καπετάν Γιώργη Γιαγκλή, του Μητρούση Γκογκολάκη και πολλών άλλων.

Οι Σερραίοι Μακεδονομάχοι, θέλοντας να καλύψουν την δράση τους τόσο από τους Τούρκους όσο και κυρίως από τους Βουλγάρους κομιτατζήδες αποφάσισαν και την 1^η Αυγούστου 1905 ίδρυσαν τον όμιλο Ορφέα σύλλογο Μουσικογυμναστικό και υπό την κάλυψη του συλλόγου αυτού συνέχισαν την δράση τους.

Ο Ορφέας αμέσως ανέλαβε όλη την διοίκηση του Μακεδονικού Αγώνα της Περιφέρειας υπό την Αιγίδα του Ελληνικού Προξενείου. Από την επομένη της ιδρύσεώς του όλοι οι Σερραίοι ανήκουν στον Ορφέα και εκτελούν τις εντολές της διοικήσεώς του, για τον αγώνα. Άλλοι χρησιμοποιούνται ως οδηγοί των Αντάρτικων ομάδων, άλλοι μεταφέρουν τρόφιμα ή όπλα κρυμμένα μέσα σε ψάθες ή σε μπάλες με άχυρα ή με βαμβάκια, ακόμη και κρυμμένα μέσα σε κάρβουνα που μετέφεραν με ζώα, με καΐκια ή με το τρένο, αφού οι υπάλληλοι αυτών ήσαν μυημένοι στον Αγώνα.

Όλα τα σπίτια είναι υποχρεωμένα όταν ειδοποιούνταν να έχουν ανοικτή την πόρτα μέρα και νύκτα για να μπορούν να μπαίνουν οι αντάρτες για ανάπαυση ή για να κρυφτούν όταν καταδιώκονταν, ενώ οι ιδιοκτήτες ήσαν υποχρεωμένοι να τους φροντίζουν και να τους διατρέφουν.

Εκτός βέβαια των ανδρών και οι γυναίκες συμμετείχαν στον αγώνα προσφέροντας διάφορες υπηρεσίες όπως ασχολούμενες με το ράψιμο και την συντήρηση του ιματισμού των ανταρτών την περιποίηση των τραυματιών και σε διάφορες αποστολές.

Ακόμη και ορισμένα παιδιά χρησιμοποιούνταν για την μεταφορά σημειωμάτων κατόπτευση των δρόμων για μετακινήσεις των ανταρτών και άλλες υπηρεσίες. Οι γιατροί μέλη του Ορφέα προσέφεραν τις υπηρεσίες τους στους τραυματισμένους Μακεδονομάχους τους οποίους περιέθαλπαν μέσα στο προξενείο κυρίως αλλά και σε σπίτια Ορφικών. Η προσφορά του Ιερού κλήρου ήταν μεγάλη εκτός των άλλων είχαν και το θλιβερό καθήκον να θάβουν κρυφά τους σκοτωμένους Μακεδονομάχους στην αυλή του προξενείου ή σε αυλές σπιτιών για να μην γίνουν αντιληπτοί από τους Βούλγαρους.

Ο Ορφέας σε σπίτι που ενοικίασε αμέσως μετά την ίδρυση και αργότερα στο ιδιόκτητο κτήριό του στέγασε την μουσική και την αθλητική δραστηριότητά του και υπό το κάλυμμα αυτών κάτω από τους ήχους της μουσικής ασχολούνταν με τον Μακεδονικό Αγώνα, έπαιρναν τις απαραίτητες αποφάσεις και εκεί συγκεντρώνονταν οι νεοφώτιστοι αγωνιστές και ορκίζονταν βάζοντας το χέρι τους στο Ιερό Ευαγγέλιο, στο πιστόλι και την κάμα, και από εκεί ξεκινούσαν οι Μακεδονομάχοι για να κτυπήσουν τον εχθρό. Πολλά είναι τα κτυπήματα που κατάφεραν στους Βούλγαρους κομιτατζήδες αλλά και σε πολλούς Βούλγαρους σημαίνοντας πολίτες και ακόμη και σε Έλληνες προδότες ενδεικτικά αναφέρω μερικά εξ αυτών.

Οι Βούλγαροι πρόσεχαν πολύ την πόλη των Σερρών και ήθελαν να δημιουργήσουν Βουλγαρική Εστία, ίδρυσαν λοιπόν γυμνάσιο και οικοτροφείο στην συνοικία της Καμενίκιας, έφεραν παιδιά από την Βουλγαρία και εξηγόρασαν και μερικά παιδιά από τα γύρω χωριά δίδοντας 50 λίρες για το καθένα σε φτωχούς γονείς των.

Έτσι συμπλήρωσαν τον αριθμό των 150 παιδιών στα οποία δίδασκαν όλα τα μαθήματα στην Βουλγαρική γλώσσα, με Βούλγαρους καθηγητές. Ήταν λοιπόν ανάγκη να διαλυθούν και να φοβηθούν, για αυτό αποφασίσθηκε και ένα απόγευμα Σαββάτου ενώ οι Βούλγαροι καθηγητές σύσσωμοι έβγαιναν περίπατο στον κεντρικό δρόμο Κονλούκι επιτίθενται δύο αντάρτες και μαχαιρώνουν έναν καθηγητή και μια καθηγήτρια.

Μια Τρίτη πρωί ημέρα του παζαριού (λαϊκή αγορά) άλλοι δύο αντάρτες μπροστά στην ιχθυαγορά επιτίθενται και σκοτώνουν τον Καλαποτλή μεγάλο στέλεχος των Βουλγάρων.

Ένα άλλο απόγευμα μπροστά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου σκοτώνουν έναν Έλληνα προδότη.

Θα μπορούσα να αναφέρω σωρεία τέτοιων δράσεων των Ορφικών Μακεδονομάχων που εξετέλεσαν με κίνδυνο της ζωής των και των οικογενειών των. Τα μέλη του Ορφέα με την χορωδία τους και την φιλαρμονική τους μετέβαιναν σε διάφορα χωριά και ψυχαγωγούσαν τους κατοίκους ενώ συγχρόνως έκαναν και διάφορες πατριωτικές ομιλίες εξυψώνοντας έτσι το φρόνημά τους. Ακόμη η φιλαρμονική ορχήστρα του Ορφέα κάθε Σαββατοκύριακο παιάνιζε στην κεντρική πλατεία της πόλης αλλά και των συνοικισμών, καθώς και στις διάφορες γιορτές με διάφορα τραγούδια και κυρίως πατριωτικά, ψυχαγωγώντας και εξυψώνοντας το Εθνικό φρόνημα των κατοίκων.

Οι Μακεδονομάχοι των Σερρών πλήρωσαν με την ζωή τους την απόκτηση της Ελευθερίας.

Μαζί με πολλούς άλλους Ορφικούς οι Βούλγαροι έσφαξαν στο Λιβούνοβο τους Μακεδονομάχους Αναστάσιο Χρυσάφη, Κώστα Σταμούλη, Νέστωρα Φωκά, Λεωνίδα Παπαπαύλου, Στέργιου Κουρέα, Μιχαλάκη Ράφτη, Νίκο Φιτσώρη, Ελένη Παπά νύφη του Εμμανουήλ Παπά.

Αλλά ο Ορφέας πλήρωσε ακριβά την Εθνική του προσφορά στον Μακεδονικό αγώνα με την αρπαγή της περιουσίας του και την καταστροφή του μεγαλοπρεπούς κτηρίου δυο φορές τους μετέπειτα χρόνους κατοχής των στα Σέρρας.

Γενικά οι Σερραίοι υπέστησαν τα πάνδεινα από τους Βούλγαρους που εξεδήλωναν με κάθε τρόπο το μίσος τους και την εκδίκησή των κατά τον Α' και Β' Παγκόσμιο πόλεμο που εγκαταστάθηκαν στην πόλη μας όπως και σε όλη την Ανατολική Μακεδονία σκοτώνοντας δεκάδες Σερραίους, λεηλατώντας τις περιουσίες των φυλακίζοντας και συλλαμβάνοντας και στέλνοντας ομήρους (ντουρτουβάκια) σε διάφορα μέρη της Βουλγαρίας για καταναγκαστική εργασία όπου πολλοί πέθαναν από τις κακουχίες και την πείνα, λεηλάτησαν τις περιουσίες τους και απέλασαν από την πόλη πολλούς επιφανείς πολίτες. Θα μπορούσα να αναφέρω εκατοντάδες ονόματα δολοφονηθέντων υπό του Βουλγάρικου κομιτάτου, σκοτωθέντων σε συμπλοκές με Βούλγαρους κομιτατζήδες, σκοτωθέντας σε συμπλοκές με Τουρκικό στρατό. Ακόμη και σκοτωθέντας υπό του Νεοτουρκικού κομιτάτου όπως τον Ιωάννη Παπάζογλου, πρωτεργάτη του αγώνα από τα Σέρρας ο οποίος δολοφονήθηκε στην Θεσσαλονίκη κοντά στον Λευκό Πύργο, του Λαζάρου Κιουσόπουλο από τα Σέρρας διευθυντού του Ελληνικού προξενείου που δολοφονήθηκε έξω από το σπίτι του και άλλων.

Ο Ορφέας προσέφερε τα πάντα στον Μακεδονικό αγώνα και έγινε Πανελλήνια γνωστός ως σύλλογος Ιστορικός και Εθνικός. Ανέδειξε από τα μέλη του κατά τον Μακεδονικό αγώνα οπλαρχηγούς ονομαστούς με σοβαρή δράση όπως ο Δούκας Δούκας, ο Θεόδωρος Βολασίκης, ο Ιωάννης Μάρτζιος, ο Μητρούσης Γκογκολάκης, ο Στέργιος Βλάχμπεης, ο Γιώργος Γιαγλής, η καπετάν Σοφία Χατζηπανταζή και άλλους πολλούς, αλλά δυστυχώς οι Αγώνες του δεν τιμήθηκαν από την πολιτεία. Δεν του απονεμήθηκε ούτε το Μετάλλιο του Μακεδονικού Αγώνα το οποίο αφειδώς απενεμήθη σε πολλούς πολίτες χαρακτηρισθέντας ως Μακεδονομάχους στους οποίους μάλιστα παραχωρήθηκε και γεωργικός κλήρος και αυτό ήταν το μεγάλο παράπονο των επιζησάντων του αγώνα εκείνου για την πατρίδα και την Μακεδονία Ορφικών.