(ΤΧΗΣ) ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΡΟΔΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΤΟΥ ΤΑΓΜΑΤΟΣ ΧΙΟΝΟΔΡΟΜΩΝ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΟΙΤΑΛΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 40

Ο Ιωάννης Παπαρόδου γεννήθηκε το 1904 στη Λαμία.

Τα πρώτα μαθητικά του χρόνια τα πέρασε στη Λαμία και εν συνεχεία φοίτησε στο Γ Γυμνάσιο Αθηνών από όπου απεφοίτησε το 1919.

Το επόμενο έτος δίνει εξετάσεις και μπαίνει πρώτος στη Σχολή Ευελπιδων.

Ανθυπολοχαγός Πυροβολικού ονομάζεται το 1923.

Υπηρέτησε για μερικά χρόνια σε μονάδες του Πυροβολικού. Αργότερα ως υπολοχαγός λόγω της μεγάλης επιστημονικής του κατάρτισης και γνώστης δυο ξένων γλωσσών (εκτός της Ελληνικής ομιλούσε την Γερμανική και Ιταλική) τοποθετείται εις το μόνιμο επιστημονικό προσωπικό της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού, υπηρεσία εις την οποία υπηρέτησε μέχρι της ενάρξεως του Ελληνοιταλικού πολέμου του 1940.

Ο Ιωάννης Παπαρόδου από μικρός ασχολήθηκε με τον αθλητισμό και ανακηρύχθηκε Πανελληνιονίκης σε διάφορα αγωνίσματα και διετέλεσε μέλος της Εθνικής Σκοπευτικής Ομάδας της Ελλάδος. Ασχολήθηκε με την Ορειβασία και την Χιονοδρομία και ιδίως με τα αγωνίσματα Δρόμων Αντοχής όπου ανακηρύχθηκε πλειστάκις πρωταθλητης Ελλάδος και ετσι συμμετηχε σε χιονοδρομικούς αγώνες στην Ελβετία.

Ήταν ένας εκ των Ιδρυτών του Ελληνικού Ορειβατικού Συνδέσμου.

Όταν κηρύχθηκε ο Ελληνοιταλικος πόλεμος ευρίσκετο στην Ηπειρο όπου εκτελούσε γεωδαιτικές εργασίες και αμέσως τέθηκε εις την Διοίκηση Πυροβολικού της 13^ης Μεραρχίας.

Κατά τις μάχες του Ελληνικού Στρατού στα Ηπειρωτικά βουνά διακρίθηκε ως Διοικητής Ομάδας Πυροβολικού. Την περίοδο εκείνη αποφασίσθηκε από την Κυβέρνηση η ίδρυση μονάδας Χιονοδρόμων και του ανετέθη η διοίκηση και η εκπαίδευση της μονάδας.

Η μονάδα αυτή των χιονοδρόμων εγκαταστάθηκε στις τοποθεσίες γύρω από την Μοσχόπολη και συνεκροτήθη από μέλη χιονοδρόμους των διαφόρων Ορειβατικών Συλλόγων της Ελλάδος κυρίως.

Οι στρατιώτες χιονοδρόμοι γρήγορα συμπλήρωσαν την επιβαλλόμενη εκπαίδευση και πήραν μέρος σε πολλές μάχες των Ηπειρωτών βουνών.

Η μονάδα αυτή των χιονοδρόμων ονομάστηκε Τάγμα Χιονοδρόμων.

Ως Διοικητής της μοίρας αυτής πήρε μέρος σε πολλές μάχες και κυρίως στις μάχες των υψωμάτων του Δισπηλιού – Καστοριάς με τμήματα Πεζικού του 22 Συντάγματος Πεζικού.

Όταν από την πίεση των Γερμανικών στρατευμάτων τα τμήματα Πεζικού εκάμφθησαν ο ταγματάρχης Παπαρόδου, Διοικητής της Μοίρας Πυροβολικού πηγαίνει στην πρώτη γραμμή και εμψύχωσε τους στρατιώτες.

Επιστρέφοντας στη Μοίρα του πληροφορήθηκε ότι τα ελληνικά τμήματα είχαν συμπτυχθεί ή και παραδοθεί και ο αγώνας ήταν πλέον άσκοπος και έπρεπε να φύγουν. Τότε ο ταγματάρχης Παπαρόδου απάντησε επί λέξη: Η τιμή της πατρίδος και της οικογενείας μου, επιβάλλει να παραμείνω εδώ και αμέσως πηγαίνει στην γραμμή του Πεζικού και όπως λέγεται πολέμησε μέχρι εσχάτων χειριζόμενος ένα πολυβόλο το οποιο είχε λίγα πολεμοφόδια.

Όταν οι Γερμανοί πλησίασαν και οι σφαίρες του πολυβόλου του τελείωσαν άρχισε να μάχεται με το πιστόλι του μέχρις ότου μια σφαίρα του εχθρού τον βρήκε στο μέτωπο και έπεσε νεκρός. Ήταν 15 Απριλίου 1941.

Αυτός ήταν ο γενναίος Ταγματάρχης Ιωάννης Παπαρόδου, ο ιδρυτής του πρώτου Τάγματος Χιονοδρόμων.

Η στρατιωτική υπηρεσία στη μνήμη του ονόμασε τους κατ’ έτος τελούμενους Στρατιωτικούς Αγώνες Χιονοδρομίας «ΠΑΠΑΡΟΔΙΑ» και έστησε την προτομή του στους χώρους τελέσεως των αγώνων στο Σέλι Βέρμιο και στον Όλυμπο.

Επίσης, ανδριάντας του εστήθη στο χωριό Δισπηλιό της Καστοριάς, στα υψώματα του οποίου έπεσε μαχόμενος ηρωικώς υπέρ Πίστεως και Πατρίδος.

Ο Τάφος του βρίσκεται στην θέση «Αλάτιστρα» όπου σήμερα είναι τα λατομεία, κοντά στο χωριό Δισπηλιό.

Όπως είναι γνωστό στο 1^Ο Τάγμα Χιονοδρόμων, του 1940, υπηρέτησαν και Σερραίοι χιονοδρόμοι.

Τα μέλη του Τμήματός μας τα οποία υπηρέτησαν στο νεοσύστατο Τάγμα Χιονοδρόμων υπό τας διαταγάς του αείμνηστου Ταγματάρχη Παπαρόδου είναι:

1.      Αλευράς Στέργιος

2.      Καράμπελας Κλεάνθης

3.      Κωστίτσης Κωνσταντίνος

4.      Καφταντζής Σίμος

5.      Καμβουσιώρας Γεώργιος

6.      Μητρούσης _ _ _(Ιατρός)

7.      Φυσικόπουλος Σωτήριος

8.      Χατζηθεόκλητος Γεώργιος

9.      Ιωαννίδης Πασχάλης

10.  Μιχαήλ Κωνσταντίνος

11.  Γαϊταντζής Χριστόδουλος

Το Διοικητικό Συμβούλιο διαθέτει ως προσφορά υπέρ του αγώνα της Ελλάδος μας ολόκληρη την περιουσία του (χρήματα και χιονοδρομικό υλικό) , συγκεντρώνει επίσης από τα μέλη του όλο το ιδιωτικό τους χιονοδρομικό υλικό και το αποστέλλει στο Τάγμα Χιονοδρόμων στο Αλβανικό Μέτωπο . Συγκεντρώνει επίσης και διαθέτει υπέρ της Φανέλλας του Στρατιώτου διάφορα μάλλινα είδη και χρήματα που προσέφεραν τα μέλη του .

Παρακάτω μερικές ωραίες, με χιούμορ ιστορίες από την εποχή εκείνη όπως μετέπειτα τις διηγούνταν οι χιονοδρόμοι του Συλλόγου μας που υπηρέτησαν στο τάγμα αυτό και τις οποίες κατέγραψε ο πατέρας μου Πρόεδρος του Ορειβατικού Συλλόγου Σερρών για πολλά χρόνια (24 συναπτά) στο βιβλίο του με τίτλο θυμάμαι  

ΤΟ ΤΑΓΜΑ ΧΙΟΝΟΔΡΟΜΩΝ

ΟΙ ΣΟΥΛΟΥΜΠΑΜΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΜΜΑΤΙ

Στα τέλη του 1940 το Στρατηγείο των ενόπλων Δυνάμεων αποφάσισε να ιδρύσει το πρώτο Ελληνικό τάγμα Χιονοδρόμων το ποίο θα αποτελούνταν σε πρώτη φάση από Αξιωματικούς και οπλίτες που ήταν επιστρατευμένοι και οι οποίοι είχαν διατελέσει Ορειβάτες και Χιονοδρόμοι και για τον σκοπό αυτό κοινοποίησε στο κεντρικό συμβούλιο του ΕΟΣ που ήταν την εποχή εκείνη η ομοσπονδία των Ορειβατικών συλλόγων και ζητούσε να υποδείξει τους Ορειβάτες και Χιονοδρόμους που ήσαν επιστρατευμένοι και την Μονάδα που υπηρετούσαν.

Αμέσως το ΚΣ του ΕΟΣ ζήτησε από τα διάφορα τμήματα του ΕΟΣ να γνωρίσουν τα επιστρατευμένα μέλη τους Ορειβάτες και Χιονοδρόμους.

Το τότε Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΟΣ Σερρών που δεν ήξερε για ποιο σκοπό γίνονταν η ενέργεια αυτή και είχε υποθέσει ότι ζητούσαν τα στοιχεία αυτά πιθανόν για να τους αποσταλούν σχετικά δέματα ρουχισμού κλπ συνέταξε κατάσταση στην οποία συμπεριέλαβε όλους όσοι ήσαν εγγεγραμμένοι στο σύλλογο και ήσαν επιστρατευμένοι ασχέτως αν ασχολούνταν πραγματικά με την Ορειβασία και Χιονοδρομία.

Τόπος παρουσιάσεως είχε ορισθεί το Μέτσοβο, Διοικητής δε του Τάγματος ο Γιάννης Παπαρόδου ο οποίος ήταν καλός Χιονοδρόμος του ΕΟΣ Αθηνών με μεγάλη συμμετοχή σε αγώνες στην Ελλάδα και το Εξωτερικό.

Πράγματι εκλήθησαν δια ειδικής διαταγής όλοι οι υποδειχθέντες να παρουσιαστούν.

Από τους παρουσιασθέντες στην Μονάδα αυτή ορισμένοι ήσαν πραγματικοί Ορειβάτες και Χιονοδρόμοι αλλά και 2-3 οι οποίοι ήσαν τελείως άσχετοι αλλά είχαν εγγραφεί ως μέλη του ΕΟΣ και έτσι τους πήρε το σχέδιο.

Μεταξύ αυτών των άσχετων που παρουσιάσθηκε ήταν και ένας φίλος ο Α.Α Δικηγόρος που δεν είχε ιδέα από Ορειβασία και απορούσε γιατί τον κάλεσαν.

Όταν ο Διοικητής ρωτούσε τον καθένα τι γνώσεις είχε περί Ορειβασίας και Χιονοδρομίας ο εν λόγω δήλωσε ότι δεν είχε δει ποτέ του ΣΚΙ ούτε στον κινηματογράφο ούτε στον ύπνο του και δεν έχει ιδέα πως τα χρησιμοποιούν και ότι απλώς είχε εγγραφή στον Ε.Ο.Σ και δεν ασχολήθηκε ποτέ με την Ορειβασία ή την Χιονοδρομία. Ο Διοικητής κράτησε όσους είχαν τις σχετικές γνώσεις και τους άλλους τους έδωσε φύλλο πορείας να επιστρέψουν στις μονάδες τους.

Βέβαια ο φίλος μας γύρισε στην μονάδα του που ίδρευε στα Σέρρας και αυτός ήταν αποσπασμένος στην ταχυδρομική υπηρεσία θέση προνομιακή και που περνούσε καλά αλλά βρήκε την θέση του κατειλημμένη από άλλον στρατιώτη που είχε τοποθετηθεί όταν αυτός έφυγε για το τάγμα Χιονοδρόμων και έτσι αυτός έμεινε στην Μονάδα του σε μάχιμη υπηρεσία.

Ύστερα από αυτό που έπαθε, τα έβαλε με τον Ορειβατικό που έστειλε το όνομά του και έπαθε αυτή την ζημία και διεγράφη από τον ΕΟΣ και ούτε ήθελε να ακούσει έκτοτε τίποτε για Ορειβατικό και μόνον στο άκουσμα Ορειβατικός πάθαινε αλλεργία.

Αυτοί που έμειναν στο Τάγμα Χιονοδρόμων από το Σύλλογό μας και πήραν μέρος στις επιχειρήσεις του Τάγματος ήσαν οι Αλευράς Στέργιος, Καράμπελας Κλεάνθης, Κωστίτσης Κωνσταντίνος, Καφταντζής Σίμος, Καμβουσιώρας Γιώργος, Φυσικόπουλος Σωτήρης, Χατζηθεόκλητος Γεώργιος, Ιωαννίδης Πασχάλης, Μιχαήλ Κωνσταντίνος, Γαιταντζής Χριστόδουλος, Μητρούσης --------- που ήταν γιατρός.

Εξ αυτών ο Γιώργος Καμβουσιώρας τοποθετήθηκε ως βοηθός αποθηκάριου λόγω κυρίως της σωματικής του διάπλασης καθώς και ο αποθηκάριος ήταν της αυτής σωματικής διάπλασης και οι δυο δηλαδή μεγάλων διαστάσεων.

Μια μέρα πήγε στην αποθήκη ο Διοικητής και καθώς είδε κάτι δέματα ρώτησε τον Καμβουσιώρα τι περιέχουν τα δέματα εκείνα.

Ο Γιώργος γνώριζε ότι περιείχαν sleeping bag (υπνόσακους) αλλά δεν μπορούσε να εκφράσει την Αγγλική τους ονομασία και άρχισε να ξεροκαταπίνει. Ο Διοικητής επέμενε στην ερώτηση του και τότε ο Γιώργος αμόλησε τη λέξη σουλουμπάμνες.

Η νέα αυτή ορολογία που έδωσε ο Γιώργος διαδόθηκε αστραπιαία σε όλο το τάγμα και αργότερα έφτασε στα αυτιά μας και σχεδόν όλοι τις λέγαμε σουλουμπάμνες.

Οι υπόλοιποι Σερραίοι μαζί με πολλούς άλλους που αποτελούσαν το νέο ιδρυθέν τάγμα Χιονοδρόμων αφού υπέστησαν σχετική εκπαίδευση σχημάτισαν τον πρώτο Λόχο του Τάγματος και μετακινήθηκαν στο ύψωμα «Μνήμα Γριάς» υψόμετρο 2100μ όπου συμμετείχαν σε πολλές επιχειρήσεις και αναδείχθηκαν καλοί Χιονοδρόμοι.

Εκεί στο μέτωπο κοιμόταν σε αντίσκηνα τα οποία σχηματίζονταν από δυο κομμάτια καραβόπανου.

Κάθε στρατιώτης είχε από ένα κομμάτι το ένωνε με το κομμάτι ενός αλλού στρατιώτη (με κουμπιά) που είχε το κάθε κομμάτι και έφτιαχναν το αντίσκηνο στο οποίο κοιμόταν.

Ο Στέργιος Αλευράς κοιμόταν με κάποιον άλλο συνάδελφο στο ίδιο αντίσκηνο.

Ένα βράδυ μέσα στην ησυχία της νύχτας άκουσαν κάποιον να φωνάζει «δώσε μου το κομμάτι μου να φύγω».

Ήταν ο Στέργιος Αλευράς που όταν τον ρώτησαν οι άλλοι τι συμβαίνει αυτός τους είπε ότι ο συνάδελφός του με τον οποίο κοιμόταν στο ίδιο αντίσκηνο θέλησε να ενεργηθεί δεν βγήκε έξω όπως θα έπρεπε αλλά θεώρησε καλό να ενεργηθεί στο κράνος του γιατί όπως ισχυρίσθηκε φοβήθηκε να βγει έξω , αφ’ ενός μεν γιατί είχε πολύ χιόνι και αφ’ ετέρου μήπως τον πυροβολήσουν οι Ιταλοί.

Το γεγονός αυτό δεν το ανέχτηκε ο φίλος μας και αμέσως σηκώθηκε, βγήκε από το αντίσκηνο και άρχισε να φωνάζει «δώσε μου το κομμάτι μου» δηλαδή το κομμάτι που έβαλε αυτός για να σχηματισθεί το αντίσκηνο για να φύγει.

Βέβαια αυτό ήταν αδύνατο να γίνει. Οι συνάδελφοι του που εν τω μεταξύ ξύπνησαν από τις φωνές του τον καθησύχασαν, έβαλαν τον συνάδελφο του να καθαρίσει το κράνος του και τον υποσχέθηκε ότι δεν θα ξανασυμβεί αυτό και έτσι ησύχασε και παρέμεινε στο αντίσκηνο αυτό.

Το γεγονός αυτό μας το διηγιόταν ο Στέργιος Αλευράς αναφέροντας και το όνομα του συναδέλφου του εκείνου το οποίο όμως δεν θέλω να αναφέρω.

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ

Με αφορμή την χθεσινή μέρα που εορτάζεται Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ μας και λάτρης της ιστορίας της πραγματικής που λίγοι ξέρουν …..θυμήθηκα την εξής παρατήρηση που έκανα σε μια ξεναγώ που ξεναγούσε ένα γκρουπ από τουρίστες στην εκκλησιά του Αγίου Δημητρίου του μυροβλήτη, για κάτι που έμαθα από εδώ : http://dhmitris.pblogs.gr/tags/afieromatiki-eikona-gr.html
Σε μια επίσκεψη μου στον ιερό ναό για προσκύνημα παρατήρησα την ξεναγώ και αυτά που έλεγε.
Ενώ ήταν άψογη και ήξερε πολλά παρατήρησα ότι δεν έκανε καμιά αναφορά λόγω του ότι δεν γνώριζε όπως αποδείχτηκε στη συζήτηση που είχαμε στην εικόνα του Χριστού 

Μέσα στον Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου, στέκεται από το 1914, ευχαριστήρια εικόνα του Χριστού, που αφιέρωσε στον Κύριο και Σωτήρα μας, ο τότε Έλλην Βασιλεύς Κωνσταντίνος, που την ελευθέρωσε με τη βοήθεια του Θεού, ως Αρχιστράτηγος του Ελληνικού Στρατού, με Πρωθυπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο!
Στο κάτω μέρος της εικόνας, υπάρχει η εξής αφιερωματική επιγραφή: ''Σου τω πανσέπτω τεμένει Μυροβλήτα, ό ανακτήσας έκ των αθέων Τούρκων Έλλην Βασιλεύς αναταπέδωκεν αϋΘις, προσήλωσαν την δε Χριστού την εικόνα Ιωασαφαίοι ζωγράφοι οί έν Άθω ιστορήσαντες το τέμπλον μετά ζήλον ''1914''
Η Απελευθέρωση της Πρωτεύουσας της Μακεδονίας, ήταν τότε ένα ανέλπιστο όνειρο που έγινε πραγματικότητα, με ποταμούς αίματος και θυσιών!
Κι αυτές τις εθνικές θυσίες, δεν έχει κανείς το δικαίωμα να το προσβάλει και να το αγνοήσει.
Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να προσβάλει την τιμή, την ελληνικότητα και την μοναδικότητα της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ και των ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ!
Η Υπεράσπιση της Ιστορίας και του Ονόματος, είναι εθνικό καθήκον και υποχρέωση
Και θα το υπενθυμίζει αιώνια η αφιερωματική εικόνα του Σωτήρος Χριστού μας, που μας ελευθέρωσε από τους ''άθεους Τούρκους''
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ!

Λειτούργησε μετά από 70 χρόνια στο χωριό Λάκκος του Ν. Σερρών ο Ιερός Ναός του Αγίου Δημητρίου

Με μεγάλη μου χαρά ενημερώθηκα ότι την Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2015 ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σερρών και Νιγρίτης κ.κ. Θεολόγου, τέλεσε τα θυρανίξια και ιερούργησε στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου του χωριού Λάκκος που βρίσκετε κοντά στην Ι.Μ.Τ Προδρόμού Σερρών.

Με αφορμή αυτή την ενέργεια θα ήθελα να αναφέρω μερικά ιστορικά γεγονότα καθώς και την αγάπη του ΕΟΣ Σερρών για το μέρος αυτό, καθώς και ντοκουμέντα για την προσπάθεια αναστύλωση της εκκλησίας από τον ΕΟΣ Σερρών πριν από πολλά χρονιά.

Η ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου βρίσκεται στους πρόποδες του Μποζ Νταγ (Μενοικίου) όρους σε υψόμετρο 300 μ σε μια θαυμάσια τοποθεσία.

Έξω από τον περίβολο της Μονής και ακριβώς απέναντι από την είσοδο σε οίκημα της Μονής το οποίο παραχώρησε ο τότε Ηγούμενος της Μονής Ιγνάτιος Ιερομόναχος με την έγκριση του τότε Μητροπολίτη Σερρών και Νιγρίτης Κηρού Κωνσταντίνου Μεγκρέλη το 1933 ο ΕΟΣ Σερρών δημιούργησε το Ορειβατικό Καταφύγιο .

Το επισκεύασε και συντηρούσε όλο το διάστημα που το χρησιμοποιούσε και χάρις στις προσπάθειές αυτές σώθηκε και υπάρχει μέχρι σήμερα και δεν κατέρρευσε όπως όλα τα αλλά που υπήρχαν έξω από τον περίβολο της Μονής .

Το Καταφύγιό αυτό ητο πλήρως εξοπλισμένο και λειτούργησε για 60 ολόκληρα χρόνια ήτοι από το 1933 έως το 1993.

            Το 1987 η Μονή μετετράπη σε γυναικεία και έτσι στις 11 Αυγούστου 1987 εγκαταστάθηκε Αδελφότης Καλογραιών με Γερόντισσα την Φεβρωνία .

Κατά το έτος 1989 για το καταφύγιο αυτό στην Ι.Μ.Τ. Προδρόμου δυστυχώς δεν εξευρέθει συμβιβαστική λύση.

Βγήκε απόφαση από το Δικαστήριο εις βάρος του ΕΟΣ  Σερρών και έπρεπε να το εγκαταλείψει.

Κατόπιν όμως αυτού ο ΕΟΣ Σερρών ήλθε σε συνεννόηση με την Ηγουμένη και συμφώνησε να παραμείνει μέχρι τον Ιούνιο 1993.

Το καταφύγιο αυτό ήταν το ορμητήριο για πολλές εκδρομές στην γύρο περιοχή όπως και στο ερειπωμένο χωριό Λακκος που βρίσκετε κοντά στην Μονή.  

Από το χωριό Λάκκος του Ν. Σερρών είναι στην καταγωγή, το για πολλά χρόνια μέλος του Ορειβατικού Συλλόγου Σερρών, η κυρία Δήμητρα Στάγκου.

Λογο της μεγάλης της αγάπης για το βουνό, τον Ορειβατικό Σύλλογο Σερρών, του δεσίματος της με την Ι.Μ.Τ. Προδρόμου, καθώς και με το καταφύγιο που έχασε ο ΕΟΣ Σερρών, δώρισε στον Ορειβατικό Σύλλογο ένα οικόπεδό της στο χωριό Λάκκος για την ανέγερση καταφυγίου.

Σύμφωνα δε, με επιθυμία της και της οικογένειας της για αναστύλωση της κατεστραμμένης εκκλησίας του Λάκκους, ο Ορειβατικός Σερρών με ενέργειες του τότε αείμνηστου Προέδρου του Νικόλαου Χρηστίδη προέβηκε άμεσα για τις δέουσες ενέργειες στην υπηρεσία Αρχαιοτήτων Καβάλας για την έκδοση άδειας.

Την όλη διαδικασία είχε αναλάβει τον Μάιο του 1991 το επίσης μέλος του Ορειβατικού συλλόγου Σερρών, Πολιτικός Μηχανικός Διονύσιος Φιλιππάς ο οποίος συνέταξε σχετική μελέτη για την αναστύλωση της κατεστραμμένης σχεδόν τελείως εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου Λάκκους.

Παρά τις όσες προσπάθειες όμως του Ορειβατικού Συλλόγου Σερρών δεν μπόρεσε να πραγματοποίηση ούτε την επιθυμία της κυρίας Δήμητρας Στάγκου, αλλά ούτε και την δική του για ανέγερση του καταφυγίου.

Ήμαστε πολύ χαρούμενοι που ο Μητροπολίτης μας κ.κ Θεολόγου κατάφερε να αναστυλώσει την εκκλησιά και ελπίζουμε κάποτε και ο ΕΟΣ Σερρών να ανεγείρει το καταφύγιο στο οικόπεδο του στην τοποθεσία αυτή. 

ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΧΡΗΣΤΙΔΗΣ

                                                                                              MSc ΓΕΩΠΟΝΟΣ

Του Αγίου Λουκά του Ευαγγελιστή 18 Οκτωβρίου προστάτη τον Μπασματζήδων

   

Με αφορμή την μέρα αυτή, και ακούγοντας τα ωραία λόγια του παπά του Προφήτη Ηλία μας σήμερα Κυριακή 18/10/2015 όπου βρίσκεται η εικόνα του Ευαγγελιστή Λουκά η οποία είναι αφιέρωμα του Προπάππου μου Πολυζωη Βασματζη βρήκα ένα πολύ ωραίο άρθρο αφήγηση της θειας μου κόρη του Μπάρμπα πολυζωη σε ένα τεύχος από το Πανσερραικο ημερολόγιο.

   Όλοι οι Παλιοί Σερραίοι θυμούνται τον Μπάρμπα Πολυζωη που είχε το κατάστημα στην οδό Ερμού και από το πρωί μέχρι το βράδυ στάμπωνε με πολύ μεράκι επάνω σε υφάσματα διάφορες παραστάσεις.

   Πριν από την πυρπόληση της πόλης των Σερρών το 1913 υπήρχαν πολλοί που έφτιαχναν το επάγγελμα αυτό των Μπασματζήδων

Υπήρχε και συντεχνία Μπασματζήδων με προστάτη τον Ευαγγελιστή Λουκά και γιόρταζαν κάθε χρόνο στις 18 Οκτωβρίου που είναι η γιορτή του Αγίου  

   Όπως έλεγε ο πατέρας μου (αφηγείται η θεία μου) είναι ύφασμα σταμπωτό.

   Τα χρώματα που χρησιμοποιούσαν τα πρώτα χρόνια για να σταμπώνουν τους μπασμάδες ήταν από διάφορες ρίζες φυτών, φύλλα, καρπούς και άλλα φυτικά υλικά.

Αργότερα τα χρώματα τα αγόραζαν απευθείας από το Λονδίνο και ήταν γνωστά ως χρώματα «Ριζαρίνας»

Η διαδικασία κατασκευής του Μπασμά γινόταν ως εξής :

Έπαιρναν τα υφάσματα κυρίως υφαντά, τα έπλεναν με άφθονο νερό, τα στέγνωναν και μετά άρχιζαν το στάμπωμα.

   Το στάμπωμα γινόταν με ειδικά ξύλινα καλούπια, ωραία μοτίβα, γιρλάντες με λουλούδια και πουλιά, διάφορες μπουρτούρες σε καλόγουστους συνδυασμούς.

   Υπήρχαν καλούπια ειδικά για το περίγραμμα, άλλα γέμιζαν το περίγραμμα με  χρώματα και άλλα έδεναν τον φόντο. Τα καλούπια ήταν ξύλινα σκαλισμένα πολύ μελετημένα και είχαν πολλές λεπτομέρειες.  Ήταν περίπου σαν τα σημερινά κλισέ. Αφού στάμπωναν τα υφάσματα τα έπλεναν και μετά τα έβαφαν σε μεγάλα καζάνια.

    Μετά το βάψιμο ακολουθούσε το τελικό πλύσιμο.
   Τα χρώματα που χρησιμοποιούσαν ήταν πέντε, το μαύρο για περίγραμμα, το βερ, το κόκκινο, το κίτρινο και το βυσινή. Το βυσινή ήταν χρώμα που είχε ο φόντος.

Το πλύσιμο γίνονταν στον Άγιο Ιωάννη όπου υπήρχε άφθονο τρεχούμενο και καθαρό νερό, κοντά στον μύλο και το βάψιμο γινόταν στο σπίτι.  

   Ο Πολυζωης Βασματζης στην δουλειά αυτή απασχολούσε πολλά άτομα.

   Όταν άρχιζε το πλύσιμο και το βαψιμάτων υφασμάτων, στο σπίτι είχαμε ένα μικρό πανηγύρι.

   Η μητέρα μου (συνεχίζει η θεία μου) μαζί με άλλες γυναίκες μαγείρευαν φαγητό για τους εργάτες , έφτιαχναν πίτες και γλυκά.

   Οι εργάτες φόρτωναν τα υφάσματα στα κάρα για να τα πηγαίνουν στον Άγιο Ιωάννη για πλύσιμο, άλλοι ξεφόρτωναν υφάσματα, άλλοι καθάριζαν τα καζάνια που έπρεπε να είναι καθαρά και γανωμένα για να μην οξειδώνονται οι μπογιές

ο Μπάρμπα Πολυζώης έφτιαχνε τα χρώματα. Ήταν μια όμορφη εποχή

   Την εποχή εκείνη δεν υπήρχε κοπέλα που να μην είχε στα προικιά της σταμπωτό πάπλωμα, τραπεζομάντιλο, κουρτίνες.

   Ακόμα υπάρχουν υπολείμματα Μπασμάδων της εποχής εκείνης τα οποία βρίσκουμε σε παλιά νοικοκυριά σε χωριά της περιοχής μας Χρυσό, Πεντάπολη, Εμμ Παππα και σε χωριά της περιοχής Δοξάτου Δράμας .

    Πολύ ωραίος ήταν ο τρόπος με τον οποίο ξεχώριζαν τις παραγγελίες.

   Στην άκρη του κάθε υφάσματος έβαζαν μια στάμπα και το καλούπι της στάμπας το κρατούσε ο ιδιοκτήτης του υφάσματος

  Όταν έφερνε την στάμπα (καλούπι) έπαιρνε το ύφασμα σταμπωμενό. Την στάμπα αυτή την ονόμαζαν ραμπούσι.

  Η θεία μου μέχρι που ζούσε και κάθε χρόνο στις 18 Οκτωβρίου γιόρταζε την ημέρα του Ευαγγελιστού Λουκά με λειτουργία, κάτι που συνεχίζει σήμερα η μητέρα μου

Η εικόνα που αφιέρωσε ο προπάππους μου βρίσκεται στην εκκλησιά του Προφήτου Ηλία της πόλης μας.

  Ο αείμνηστος Πολυζώης Βασματζής (1868-1960) που άσκησε ευδόκιμα το επάγγελμα του Μπασματζή, ήταν ο τελευταίος που ασχολήθηκε με την τέχνη του Μπασμά. Το επάγγελμα αυτό το είχε κληρονομήσει από τον πατέρα του._

ΠΑΡΜΕΝΙΩΝΑΣ 2015